Louwman Museum en Luchtvaart (deel 2)
In het eerste deel beschreven wij de vliegtuigen in het Louwman Museum. In dit artikel gaan wij in op andere verbanden tussen auto’s en de luchtvaart.
Het traditionele symbool van Ferrari, ’Il Cavallino Rampante’ het steigerende zwarte paard is algemeen bekend, maar hoe is Enzo Ferrari daaraan gekomen? Daartoe moeten wij terug naar de Eerste Wereldoorlog. De vliegtuigen van de naties die in dit zeer bloederige conflict deelnamen waren niet alleen beschilderd met de herkenningstekens van hun land van herkomst, maar ook kon vaak gezien worden bij welke squadron een vliegtuig hoorde. Soms werd het vliegtuig door de piloot voorzien van bepaalde symbolen.
Zulks was ook het geval bij een piloot van de Italiaanse luchtmacht, Francesco Baracca die een zwart steigerend paard op een geel schild had geschilderd op de romp van zijn vliegtuig. Deze Baracca was een van de helden van de Italiaanse Luchtmacht en een gevreesd tegenstander. Helaas sneuvelde Fransesco Baracca in de oorlog. Enzo Ferrari diende destijds in het Italiaanse leger en het zwarte paard fascineerde hem.
Enzo Ferarri werd in 1923 opnieuw geconfronteerd met het steigerende zwarte paard toen in de buurt van Ravenna een race gehouden werd, op het Circuit van Savio. Enzo Ferrari was met een Alfa Romeo fabrieksauto ingeschreven. Op de dag van de race klopte alles; Ferrari won zeer overtuigend en reed tevens de snelste ronde. Het enthousiasme van de toeschouwers was enorm. Aan het eind van de race werd hij door een massa toeschouwers omringd die hem toejuichten. Onder de mensen was de vader van de gesneuvelde Baracca. Deze bood hem ter plekke (!) het door zijn zoon gebruikte symbool aan als blijk van zijn waardering voor de ’dapperheid’ van Ferrari tijdens de race. De rest is historie!
Een andere autofabrikant dat sterke bindingen heeft met zowel de Eerste Wereldoorlog als vliegtuigen is Hispano-Suiza. Hispano-Suiza maakte namelijk naast auto´s ook uitstekende vliegtuigmotoren. Deze werden gebruikt in vliegtuigen van Franse makelij, zoals S.P.A.D. Dit type vliegtuig werd gevlogen door de eerder genoemde Baracca maar ook enkele elite-squadrons van de Franse ’Armee de l´Air’ waren uitgerust met dit type vliegtuigen. Het symbool dat een van deze squadrons kenmerkte, was een ooievaar ’Cigogne’ in volle vlucht. Zij werden dan ook ’Les Cigognes’ genoemd.
De bekende Franse piloot George Guynemer, die bij deze eenheid vloog, onderscheidde zich in de strijd en was op 21-jarige leeftijd al in het bezit van het Legion d´Honneur, de hoogste Franse onderscheiding. Hij sneuvelde in 1917 maar had inmiddels wel 53 vijandelijke toestellen neergeschoten.
Hispano-Suiza vroeg en kreeg toestemming om de Cigogne te voeren als kenmerkend symbool op de door haar gebouwde automobielen . Niet alleen is het zeer fraai om te zien maar wekt, zeker bij de Fransen, veel nostalgische gevoelens op. Op de radiateurdop van de Hispano-Suiza H6B Million-Guiet Dual-Cowl Phæton van de beroemde filmster Norma Talmadge prijkt de Cigogne.
Ook het Franse Voisin en Farman bouwden zowel vliegtuig- als automotoren.
Van het automerk Voisin staat in het Louwman Museum een tweetal exemplaren. De twee broers Charles en Gabriel Voisin behoorden tot de Franse luchtvaartpioniers. In 1910 maakten zij al hun eerste vliegtuigen die in verschillende toepassingen ook in de Eerste Wereldoorlog werden ingezet. De allereerste overwinning in de lucht werd behaald door een toestel van Voisin in oktober 1914. Na de oorlog hield Voisin op met de productie van vliegtuigen. Charles Voisin was in 1912 namelijk omgekomen bij een vliegongeluk en Gabriel ging zich toeleggen op de fabricage van auto´s.
De auto´s van Voisin zijn thans zeer gewild bij collectioneurs omdat zij een geheel eigen signatuur hebben. De verchroomde strip die de spatborden verbindt met de radiateur en het gevleugelde symbool op de dop van deze radiateur zijn bijvoorbeeld zeer kenmerkend voor Voisin.
De gebroeders Maurice en Henri Farman waren tijdgenoten van Voisin. Sterker nog, hun eerste vliegtuig was een toestel van Voisin. De broers Farman verbeterden dit toestel sterk en gingen vervolgens onder eigen naam vliegtuigen produceren. Dit waren hoofdzakelijk toestellen met duwmotoren, die voor die tijd zeer goede prestaties leverden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog produceerden zij maar liefst 300 toestellen per maand.
Luchtvaart bleef ook na de oorlog hun voornaamste bezigheid. Henri Farman begon een lijndienst tussen Parijs en Londen. Dit sloeg aan en vormde uiteindelijk de basis voor het ontstaan van Air France. Maurice Farman zag wel wat in de auto-industrie en produceerde exclusieve auto´s tot 1936 toen de fabriek werd genationaliseerd. Deze auto´s zijn thans zeldzaam en evenzeer begerenswaardig. Henri Farman gaf zich vervolgens over aan zijn eerste liefde, de schilderkunst. De broers Henri en Maurice overleden respectievelijk in 1958 en 1964.
Peter Helbach